Promieniowanie UV – szkodliwość i wpływ na skórę

Promieniowanie UV dzieli się na UVA, UVB oraz promieniowanie UVC, które nie zagraża człowiekowi. Dwa pierwsze rodzaje promieni ultrafioletowych mogą natomiast stanowić niebezpieczeństwo dla ludzkiego zdrowia. Czego dotyczy ta szkodliwość? Obserwuje się jednak także dobry wpływ tych fal na skórę. Jaki?

Czym jest promieniowanie ultrafioletowe?

Promieniowanie ultrafioletowe określane także jako ultrafiolet, w skrócie „UV”, to promieniowanie elektromagnetyczne, które jest niewidzialne dla człowieka. Emituje ono fale od 100 nm do 400 nm. Ultrafiolet został wynaleziony w 1801 roku przez dwóch niezależnych naukowców: niemieckiego fizyka Johanna Wilhelma Rittera oraz brytyjskiego chemika Williama Hyde’a Wollastona.

Co to jest promieniowanie UV? Jest to rodzaj emitowania niewidzialnych dla ludzkiego oka fal ultrafioletowych. Wiele osób postrzega promieniowanie ultrafioletowe jako powodujące opaleniznę skóry. Niestety poza wieloma korzyściami jakie niesie ze sobą wystawianie ciała na emisję promieni słonecznych, jest też wiele zagrożeń dla zdrowia i życia, do których może dojść po zbyt długim i intensywnym opalaniu.

Rodzaje promieniowania UV

Promieniowanie ultrafioletowe zostało podzielone na trzy rodzaje:

• promieniowanie UVA – 97 proc. ultrafioletu, jaki dociera do Ziemi stanowi właśnie promieniowanie UVA [promieniowanie nadfioletowe, w: Encyklopedia PWN (online);. Długość fali UVA mieści się w przedziale 315-380 nm. To wyjątkowo silne promieniowanie, które przenika przez ubranie czy szyby i dociera do głębszych warstw skóry. Odpowiada ono za fotostarzenie się ludzkiej skóry, czyli mówiąc bardziej obrazowo - na szybciej pojawiające się zmarszczki;
• promieniowanie UVB – są to fale o długości 280-315 nm. UVB stanowi zaledwie 1 proc. promieniowania słonecznego [źródło: jw.]. Pomimo tego, że ogromną większość tego typu promieniowania pochłania warstwa ozonowa Ziemi, jest ono niebezpieczne dla skóry, np. wywołując nowotwory i inne schorzenia tego obszaru. Z drugiej strony jednak pod wpływem działania fal UVB ludzki organizm produkuje witaminę D, niezbędną do prawidłowego wzrostu oraz funkcjonowania.
• promieniowanie UVC – długość fal w tym przypadku lokuje się między 100 a 280 nm. Ten rodzaj promieniowania jest w całości zatrzymywany przez ziemską ochronę w postaci ozonu i innych gazów atmosferycznych.

Wpływ promieniowania UV na skórę

Czy światło UV jest szkodliwe? Działanie na skórę promieni UVA i UVB może zaszkodzić zdrowiu, a nawet życiu, w przypadku zachorowania na czerniaka, który jest bardzo poważnym rodzajem nowotworu skóry.

Warto jednak zacząć od tego, że umiarkowana ekspozycja na słońce ma zdecydowane korzyści, jeśli przebiega z odpowiednią ochroną. Jak twierdzi dr Przemysław Styczeń [w "Słońce – wróg czy przyjaciel?” w: Uroda i medycyna] pozytywny wpływ promieniowania UV na skórę przekłada się zarówno na aspekt fizyczny, jak i psychiczny człowieka.

Dobry nastrój, lepsze samopoczucie, więcej siły, spokojny sen – z jednej strony oraz mniejsza podatność na zachorowanie na osteoporozę, czy depresję, ograniczenie problemów ze snem, bólami mięśniowymi i stawowymi – z drugiej, stanowią ewidentne plusy wystawiania ciała na działanie słońca. UVB sprzyja także wytwarzaniu przez ustrój witaminy D3.

Skutki promieniowania UV mogą być też negatywne. Należą do nich m.in. poparzenia słoneczne, schorzenia skórne (w tym nowotwory skóry), zmiany skórne (np. przebarwienia), infekcje wirusowe (np. wirus opryszczki wargowej), fotostarzenie (czyli zbyt wczesne starzenie się skóry) oraz zmniejszenie odporności.

Co zatrzymuje promieniowanie UV?

Aby ograniczyć niekorzystny wpływ UV na skórę należy się odpowiednio zabezpieczać przed słońcem.

Ochrona przed promieniowaniem UV dotyczy przede wszystkim stosowania dobrych preparatów do smarowania ciała, które zawierają odpowiedni poziom SPF (tzw. Sun Protection Factor).

Wysokość filtra przeciwsłonecznego powinna być dobrana do tzw. fototypu, czyli mówiąc w skrócie rodzaju karnacji (ustalając fototyp skóry bierze się pod uwagę m.in. naturalny kolor włosów, oczu i skóry, czy posiadanie piegów). Im niższy fototyp, tym wyższa powinna być osłona przeciwko słońcu. Jesienią i zimą wskazane jest stosowanie preparatów o SPF ≥15, wiosną i latem SPF ≥30.

Aplikacja dobranym do swojego fototypu kosmetyku powinna mieć miejsce około 20 minut przed wyjściem na słońce. To działanie należy powtarzać co dwie godziny). Należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniej ilości kremu z filtrem. Uważa się, że ilość 30 ml powinna być użyta do pokrycia całego ciała. Twarz, głowa i szyja powinny być posmarowane ilością 5 ml preparatu. Dodatkową warstwę należy nakładać na skórę jeśli pogoda jest wietrzna oraz po każdorazowej kąpieli w jeziorze czy morzu, a także po spoceniu się czy wytarciu skóry ręcznikiem.

Produkt z ochroną przeciwsłoneczną należy wsmarowywać w odkryte części ciała nie pomijając takich rejonów jak łysina, łokcie, miejsca pod kolanami, małżowiny uszne, nos oraz stopy. Poza tym powinno się nosić nakrycie głowy oraz okulary przeciwsłoneczne z filtrami UVA i UVB.

Warto zdać sobie sprawę, że promienie ultrafioletowe operują cały rok, nie tylko latem, zatem powyższe czynności dobrze jest wprowadzić do codziennego rytuału pielęgnacyjnego.

Promieniowanie UV w kosmetologii

Czy promieniowanie UV używane w kosmetologii jest szkodliwe? Najpopularniejsze źródła promieniowania ultrafioletowego stosowanego w gabinetach kosmetologicznych oraz fizjoterapeutycznych to solarium i lampa kwarcowa. To ostatnie urządzenie jest wykorzystywane np. do terapii odleżyn, trądziku, owrzodzeń, a także osteoporozy, niektórych nerwobóli oraz nadciśnienia tętniczego krwi. Zastosowanie promieniowania ultrafioletowego w solarium głównie polega na szybkim opaleniu skóry, ale także na poprawie nastroju.

Mimo pozytywnego wpływu na skórę wymienionych źródeł UV, źle dobrana terapia, bądź nieodpowiednio dopasowana długość fal ultrafioletowych też niesie ze sobą m.in. ryzyko poparzeń, przebarwień skórnych, reakcji fototoksycznych i fotoalergicznych, a także zmarszczek.

Powiązane artykuły:

Domowe sposoby na oparzenia - czy stosować? >>
Jak nie zepsuć sobie wakacji przez oparzenie słoneczne >>
Fototyp skóry – co to jest i jak sprawdzić? >>