Jak szybko poradzić sobie z oparzeniem słonecznym podczas urlopu?

Oparzenie słoneczne

Oparzenie to najczęstszy skutek nadmiernej ekspozycji na słońce. Większość oparzeń nie stanowi istotnego problemu dla naszego zdrowia i goi się w ciągu kilku dni. Jednak nie wszystkie. Zdarza się, że oparzenie jest na tyle poważne, że wymaga fachowej pomocy lekarskiej. Za rozwój oparzenia lub rumienia słonecznego odpowiedzialne jest promieniowanie UVB, a przede wszystkim promieniowanie o długości fali od 295 do 315 nm [1].

Oparzenie słoneczne - objawy

Na oparzonej skórze pojawia się zaczerwienienie czyli rumień, co wynika z rozszerzenia naczyń krwionośnych w skórze. Skóra może być także ucieplona. Po kilku godzinach oparzone miejsca zaczynają swędzieć, a przy każdym nawet najdelikatniejszym dotyku, pojawia się pieczenie i ból. Następnie mogą pojawić się dreszcze oraz ogólne osłabienie. W przypadku cięższych oparzeń na skórze mogą pojawić się bolesne pęcherze.

Pierwsze objawy oparzenia pojawiają się po upływie 4-6 godzin od nadmiernej ekspozycji na słońce. Największe nasilenie nieprzyjemnych objawów obserwuje się po 12-24 godzinach, a ustępowanie zmian rozpoczyna się po około 72 godzinach od oparzenia słonecznego.

W przypadkach o niewielkim nasileniu następuje łagodne i stopniowe przejście od fazy zaczerwienienia, czyli rumienia do fazy ściemnienia lub złuszczania naskórka. W przypadkach o cięższym przebiegu mogą współwystępować objawy ogólne tj. gorączka, nudności, wymioty, bóle głowy, a w przypadkach bardzo ciężkich: zaburzenia układu krążenia i porażenie słoneczne. U części osób mogą współwystępować objawy związane z podrażnieniem oczu, dotyczą one najczęściej u narciarzy [1-4].

Zwiększone ryzyko oparzeń słonecznych

Nasilenie oparzenia zależy przede wszystkim od natężenia promieniowania słonecznego i od długości ekspozycji na słońce. Wiele leków ma działanie fotouczulające, w tym popularne chemioterapeutyki z grupy fluorochinolonów. Największe ryzyko oparzeń słonecznych występuje w okresie letnim w godzinach od 10:00 do 15:00. Ryzyko oparzeń słonecznych jest zwiększone u osób zażywających niektóre leki, które zawierają w swoim składzie substancje o działaniu fototoksycznym np. tabletki antykoncepcyjne, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwcukrzycowe oraz u osób, które stosują kosmetyki, dezodoranty lub perfumy. Dlatego przed ekspozycją na słońce warto zapoznać się z ulotką informacyjną dołączoną do stosowanych leków by upewnić się, że nie zawierają one substancji fotouczulających. Zdecydowanie bardziej na oparzenia słoneczne narażone są osoby z jasną karnacją oraz przebywające nad morzem i w górach. Okolice najłatwiej ulegające oparzeniom to skóra powiek, dekoltu, dolnych partii brzucha oraz wewnętrznych powierzchni ud [1-4].

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń słonecznych

Z łagodnymi oparzeniami swobodnie możemy poradzić sobie samodzielnie, bez konieczności konsultacji lekarskiej. Miejsce oparzenia w pierwszej kolejności należy przemyć letnią wodą i nałożyć chłodny okład. Jeżeli oparzenie dotyczy większego obszaru ciała możemy wziąć kojący prysznic, przy czym woda powinna być letnia i stopniowo można ją delikatnie ochładzać. Zbyt zimna woda mogłaby wywołać szok termiczny. Podczas mycia należy dokładnie zmyć z powierzchni skóry pozostałości kremu do opalania oraz piasku. Oparzeniom zwykle towarzyszy ból, tak więc warto przyjąć dostępny bez recepty lek przeciwbólowy. Nie należy smarować oparzonej skóry tłustymi kremami. Zamiast tego warto zastosować emulsję lub piankę o działaniu łagodzącym, chłodzącym i nawilżającym. Przez oparzoną skórę szybciej tracimy wodę dlatego należy ją nawilżać możliwie jak najczęściej. Dobrze sprawdzają się preparaty zawierające w swoim składzie D-pantenol, nazywany prowitaminą B5, który łagodzi podrażnienia, swędzenie i zaczerwienienie skóry a dodatkowo ułatwia gojenie i regenerację naskórka. Ponadto można zastosować preparaty z alantoiną, która także przyspiesza gojenie się oparzeń. Kremy z kwasem hialuronowym także będą doskonałym rozwiązaniem [1-4].

Jeżeli na oparzonej skórze pojawią się pęcherze to nie należy ich przekłuwać ani zdrapywać. Takie działania mogłyby prowadzić do powstania zakażenia.

Na oparzoną skórę chłodząco działa okład z kefiru, jogurtu naturalnego lub maślanki. Przynoszą one ukojenie, nawilżają oraz przyspieszają regenerację uszkodzonej skóry. Należy je nałożyć na uszkodzoną skórę i trzymać do momentu jak zaczną zasychać i wówczas powinno się je zmyć za pomocą letniej wody.

Przez kilka dni, podczas gojenia się oparzenia, nie należy eksponować się na słońce. W okresie gojenia oparzeń należy pamiętać także o spożywaniu dużej ilości płynów, gdyż odpowiednio nawilżona skóra szybciej się zregeneruje. W okresie gojenia należy unikać noszenia obcisłej odzieży, która mogłaby dodatkowo podrażnić skórę [1-4].

Kiedy należy skontaktować się z lekarzem

Jeżeli pomimo zastosowania środków łagodzących nadal utrzymuje się silne zaczerwienienie skóry, ból i pieczenie albo gdy temperatura ciała jest podwyższona, konieczne jest skorzystanie z pomocy lekarza. Konsultacja lekarza jest konieczna zwłaszcza gdy oparzeniom towarzyszy ból i zawroty głowy, nudności, dreszcze, wysoka temperatura, przyspieszone tętno, a także utrata świadomości. Są to objawy udaru słonecznego, który może wystąpić przy oparzeniach. Pomoc medyczna w tym przypadkach będzie niezbędna [1-4].

Powiązane artykuły:

Bezpieczne opalanie - jakie są zasady? >>
Jak nie zepsuć sobie wakacji przez oparzenie słoneczne >>
Opatrunek żelowy w sprayu >>

Dr n.med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii