Fototyp skóry – co to jest i jak sprawdzić?

Fototyp skóry stanowi podział na poszczególne typy skórne w odniesieniu do reakcji skóry, wystąpienia oparzeń, wynikające z ekspozycji na słońce oraz w zależności od barwy skóry, włosów i oczu danej osoby. Jak ustalić swój fototyp skóry?

Fototyp skóry stanowi podział na poszczególne typy skórne w odniesieniu do reakcji skóry, wystąpienia oparzeń, wynikające z ekspozycji na słońce oraz w zależności od barwy skóry, włosów i oczu danej osoby. Jak ustalić swój fototyp skóry?

Co to jest fototyp skóry?

Fototyp skóry to rodzaj podziału koloru skóry w odniesieniu do takich danych jak karnacja skóry (a ściślej – ilość melaniny zawartej w skórze), naturalna barwa oczu i włosów, ale również łatwość opalania i skłonność do oparzeń słonecznych.

Określenie fototypu skóry jest pomocne w ustaleniu kto i jak długo może poddawać się kąpielom słonecznym, korzystać z solarium (o ile jest to dla niego wskazane) oraz jakiego rodzaju ochrony ciała powinien używać (w tym przypadku chodzi o dobranie właściwego kosmetyku z filtrem przeciwsłonecznym na odpowiednim poziomie). Określenie przynależności do konkretnej grupy pozwala także na dopasowanie odpowiednich dawek promieniowania chorym na schorzenia skórne.

W 1975 roku lekarz dermatolog Thomas B. Fitzpatrick utworzył taką klasyfikację, którą stosuje się do dzisiaj. Fototyp skóry wg Fitzpatricka ocenia reakcję skóry na promienie ultrafioletowe i schematyzuje je przydzielając danej osobie konkretny fototyp.

Dermatolog wydzielił sześć fototypów skórnych. Cztery odnoszą się do przedstawicieli rasy białej i są to:

• I – celtycki,
• II – północnoeuropejski,
• III – środkowoeuropejski,
• IV – południowoeuropejski.

Pozostałe dwa dotyczą rasy czarnej i żółtej:

• V – azjatycki i północnoafrykański,
• VI - afrykański.

Jak twierdzi mgr Aneta Nawrot w artykule „Fototypy skóry” [Portal Kosmetologa] w Polsce dominują trzy pierwsze fototypy skóry. Zaznacza jednak, że niektórzy mieszczą się pomiędzy typem I a II lub II a III.

Jak sprawdzić fototyp skóry?

Fototypy skóry zostały szczegółowo opisane przez przytoczonego wyżej dr Fitzpatricka, zatem na podstawie jego klasyfikacji można łatwo dopasować się do konkretnego typu, o czym będzie mowa poniżej.

Dla większego bezpieczeństwa, by uniknąć ewentualnej pomyłki, warto przeprowadzić taką analizę w gabinecie dermatologicznym albo u wyspecjalizowanego w tym kierunku kosmetologa.

Można także samodzielnie określić własny fototyp skóry na podstawie testu zawierającego pięć pytań z czterema możliwymi odpowiedziami. Przewaga odpowiedzi typu A, B, C lub D decyduje o konkretnym fototypie skórnym. Ten test opiera się na schemacie opracowanym przez dr Fitzpatricka. Oto pytania:

• Jaki jest naturalny kolor włosów?
  (A – bardzo jasne lub rude; B – blond lub jasnobrązowe; C – ciemny blond, brązowe do kasztanowych; D – ciemnobrązowe do czarnych).
• Jaki jest kolor oczu?
  (A – jasnoniebieskie; B – ciemniejsze niebieskie, zielone lub szare; C – brązowe, zielono-brązowe; D – brązowe do brązowo-czarnych).
• Jaka jest skóra przed opalaniem?
  (A – bardzo jasna; B – jasna, lekko zaróżowiona; C – średnio jasna, beżowa, D – jasnobrązowa, o odcieniu oliwkowym).
• Czy na ciele występują piegi?
  (A – tak, dużo, na całym ciele; B – dużo; C – w niektórych miejscach; D – prawie wcale).
• Jak zachowuje się skóra po kontakcie ze słońcem?
  (A – od razu staje się czerwona, nigdy się nie opala; B – często ulega „spaleniu”, brązowieje tylko w niektórych częściach ciała; C – łatwo się opala, raczej w całości brązowieje, a oparzenia zdarzają się rzadko i nie są ciężkie; D – szybko staje się głęboko brązowa).

Większość odpowiedzi „A” oznacza przynależność do fototypu I, jeśli najwięcej zakreśleń dotyczy „B” – oznacza to fototyp II, przewaga odpowiedzi „C” to fototyp III, a „D” – IV.

Fototyp skóry wg Fitzpatricka

Szeroko dostępna skala Fitzpatrick’a określa podział na sześć typów skórnych. Dzięki niej można szybko ustalić własny fototyp skóry. Wg Fitzpatrick’a typy skórne dzielą się na:

• I – fototyp celtycki – charakteryzuje się bardzo jasną karnacją, często z obecnością piegów, włosami w kolorze jasnego blondu lub rudym, jasnymi oczami, zwykle niebieskimi. Osoby należące do tego fototypu nigdy się nie opalają, a ich skóra ulega poparzeniom;
• II – fototyp północnoeuropejski – wyróżnia się jasną, wrażliwą skórą, włosami o barwie jasnej ciemnego blondu lub rudych, niebieskimi, zielonymi lub piwnymi oczami. Skóra tych osób opala się bardzo wolno i wyłącznie w niektórych partiach ciała, a poza tym zazwyczaj ulega poparzeniom;
• III – fototyp środkowoeuropejski – to cera jasna lub oliwkowa, włosy mają kolor ciemnego blondu albo brązu, oczy są ciemnoniebieskie, szare lub brązowe, brak piegów. Przedstawiciele tego fototypu opalają się łatwo, czasami ich skóra ulega oparzeniom;
• IV – fototyp południowoeuropejski nazywany też śródziemnomorskim – odznacza się oliwkową lub lekko brązową skórą, ciemnymi włosami i oczami. Takie osoby z łatwością uzyskują ciemną opaleniznę, ich skóra rzadko ulega oparzeniom;
• V fototyp azjatycki, północnoafrykański – tutaj cera jest brązowa, oczy i włosy też mają ciemny kolor. Skóra takich ludzi bardzo rzadko ulega poparzeniom, jest ona naturalnie ciemna;
• VI – fototyp afrykański – gdzie skóra jest czarna, a włosy i oczy – ciemne. Ciemny kolor skóry nie jest zależny od wystawienia jej na działanie promieni słonecznych, nie ulega poparzeniom.

Fototyp skóry a oparzenia słoneczne

Ryzyko oparzeń słonecznych jest tym większe im niższa w klasyfikacji jest ocena fototypu skóry. Jasna karnacja sprzyja poparzeniom wywołanym ekspozycją na słońce.

Jak pisze dr Przemysław Styczeń w artykule „Słońce – przyjaciel czy wróg?” zamieszczonym w magazynie „Uroda, medycyna” osoby posiadające pierwszy fototyp skóry w ogóle nie powinny się opalać i zawsze zabezpieczać swoje ciało przed ekspozycją na promienie słoneczne.

Wychodząc z domu należy zatem stosować kremy z wysokimi filtrami, na poziomie 50+, dokładnie okrywać ciało i głowę, a także nosić okulary z filtrami UVA i UVB.

Typy północno- i środkowoeuropejski powinny natomiast używać ochrony w postaci balsamów z filtrami UVA i UVB o wysokości 30+, przy czym osoby, których karnacja skóry jest jaśniejsza, powinny pojawiać się na słońcu wyłącznie na krótki czas.

Natomiast ciemna karnacja sprzyja opaleniźnie. Nie oznacza to jednak, że osoby o fototypach śródziemnomorskim, azjatyckim, północnoafrykańskim i afrykańskim nie muszą stosować kremów z filtrami przeciwsłonecznymi. Przeciwnie – ochrona zawsze powinna mieć miejsce. W przypadku tych osób wystarczą środki ochronne na poziomie SPF 15+.

Niezależnie od fototypu skóry w każdym przypadku należy zachować ostrożność przy korzystaniu z kąpieli słonecznych. Należy unikać ekspozycji na słońce w godzinach 10:00-16:00. Smarowanie preparatami ochronnymi należy wykonać około 15-20 minut przed opalaniem.

Powiązane artykuły:

Domowe sposoby na oparzenia - czy stosować? >>
Jak szybko poradzić sobie z oparzeniem słonecznym podczas urlopu? >>
Budowa skóry (anatomia) – funkcje i schemat >>

Autor: Olga Tomaszewska
Konsultacja merytoryczna: lekarz Katarzyna Kulig