Oczyszczanie i dezynfekcja ran

Opatrunki zakładane na rany cechują się większą skutecznością, gdy przed ich założeniem poddamy ranę właściwym zabiegom oczyszczającym. Regularne powtarzanie tych czynności skraca znacząco okres leczenia rany [1].

Pierwszym działaniem w postępowaniu z raną powinno być dokładne obejrzenie miejsca zranienia i ocena, czy konieczna jest konsultacja lekarska. Należy ocenić ranę pod kątem jej typu, głębokości, nasilenia krwawienia (gdy krwawienie jest nasilone konieczne jest zeszycie rany), stopnia jej zabrudzenia oraz obecności ciał obcych [1-2].

Oczyszczenie rany

W sytuacji gdy rana nie wymaga konsultacji lekarskiej powinno się oczyścić powierzchnię rany. W tym celu zaleca się jej płukanie wodą lub solą fizjologiczną. Najlepiej przepłukać ranę czystą, chłodną wodą przez ok. 15-20 minut. Następnie powierzchnię rany należy zdezynfekować za pomocą preparatu bakteriobójczego. Najbardziej podstawową metodą jest dezynfekcja za pomocą preparatów na bazie oktenidyny, ale można tez stosować preparaty na bazie poliheksanidyny lub mikrowłókna, które oczyszczają ranę z tkanki martwiczej, wysięku i łuszczącego się naskórka [1-3]. 

Zaleca się żeby każda rana była zarówno oczyszczona jak i poddana dezynfekcji środkiem antyseptycznym.

Środki antyseptyczne – co to jest?

Antyseptyki to środki, które często nie zabijają bakterii, ale osłabiają je na tyle, że przestają być one groźne dla organizmu. Środki antyseptyczne znajdują zastosowanie w następujących sytuacjach:

• oczyszczanie i dezynfekcja ran i skaleczeń,
• przygotowanie powierzchni skóry do zabiegów,
• dezynfekcja miejsc wkłucia przed zastrzykami,
• dezynfekcja jamy ustnej,
• dezynfekcja zmian trądzikowych [1-3].

Środki antyseptyczne powinny być stosowane dopiero po opłukaniu powierzchni rany czystą, bieżącą wodą. Dopiero kolejnym etapem jest założenie opatrunku. Środki antyseptyczne mogą być stosowane przez tydzień. Jeśli w tym czasie rana się nie goi, należy odstawić antyseptyk i pójść do lekarza [1-3].

Środki antyseptyczne nie powinny być stosowane w poniższych sytuacjach:

• duże rany,
• głębokie rany,
• nacięcia na skórze, które nie przestają krwawić,
• rany, które mogą wymagać zszycia,
• ugryzienia zwierząt,
• średnie i duże poparzenia,
• urazy oczu,
• rany kłute,
• oparzenia słoneczne,
• infekcje [1-3].

Mity na temat oczyszczania ran

1. Woda utleniona jest dobra na wszystko

Woda utleniona to najpowszechniej stosowana substancja odkażająca, ale niestety cechująca się bardzo niską skutecznością w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych. Preparat ten doskonale sprawdza się w mechanicznym oczyszczaniu ran, np. otarć kolan, z uwagi na to, że pieni się w kontakcie z raną, jednak w innych przypadkach nie powinna być stosowana. Nawet jeżeli użyjemy wody utlenionej powinniśmy dodatkowo zastosować nowoczesny antyseptyk, który ma działanie bakteriobójcze i poradzi sobie także z bakteriami beztlenowymi, które mogą być odpowiedzialne za tężec. Woda utleniona nie poradzi sobie z tymi bakteriami.

2. Spirytus to najlepszy środek bakteriobójczy

Spirytus to niewątpliwie najstarsza substancja odkażająca i trudno zaprzeczyć jego właściwościom bakteriobójczym. Jednak aktualnie powinien być on wykorzystywany do odkażania nieuszkodzonej skóry oraz dezynfekcji rąk, powierzchni szpitalnych. Coraz rzadsze zastosowanie spirytusu wynika z jego silnych właściwości drażniących. Gdy spirytus zastosujemy na otwarte rany doprowadza on do uszkodzenia białek, podrażnia i sprawia pacjentowi ból. Szczególnie nie powinno się stosować spirytusu u noworodków, z uwagi na jego łatwe przenikanie przez skórę do krwiobiegu i może powodować miejscowe oparzenia. Dlatego w szpitalach, a także w domowych apteczkach, coraz powszechniejsze zastosowanie mają nowocześniejsze preparaty, które są nie tylko skuteczne, ale także nie sprawiają pacjentowi bólu [1-3].

Powiązane artykuły:

Leczenie ran, skaleczeń >>
Metody leczenia ran >>
Jak przyspieszyć gojenie ran? >>

Dr n.med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii