Leczenie pęknięć skóry

Co to jest pęknięcie skóry?

Pęknięcie to, zgodnie z definicją, głęboki, linijny ubytek w naskórku i w skórze właściwej, który goi się z pozostawieniem blizny. Ponieważ pęknięcie wiąże się z przerwaniem anatomicznej ciągłości skóry, z tego powodu należy je traktować jako drobną ranę. Zmiany o charakterze pęknięć najczęściej lokalizuje się na skórze stóp i dotyczą najczęściej miejsc zapalnych lub zrogowaciałych i narażonych na rozciąganie, takich jak pięta, skóra między palcami, skóra w miejscu przejścia z podeszwy do placów oraz okolica zgięć podeszwowych stawów palców. Pęknięcia stosunkowo często dotyczą skóry dłoni, rzadziej okolicy kątów ust lub okolicy odbytu [1]. Początkowe objawy przy powstawaniu pęknięcia to uczucie wzmożonego napięcia skóry, nawet przy bardzo delikatnym nacisku. Z czasem skóra staje się przesuszona i nadwrażliwa, czemu towarzyszy uczucie swędzenia. W kolejnym etapie zmienione okolice mogą przybierać kolor żółtawy lub brązowy, a skóra jest wyczuwalnie twardsza. Przesuszona skóra może się łuszczyć. Pęknięcia mogą się dalej pogłębiać i utrudniać chodzenie, a w kolejnym etapie mogą krwawić co może sprzyjać zakażeniom bakteryjnym [1-2].

Jak zapobiegać pęknięciom

Z uwagi na fakt, że główną przyczyną pękania skóry jest jej odwodnienie, to zapobiegać powstawaniu pęknięć najlepiej poprzez odpowiednie nawilżanie skóry. W wyniku niedostatecznego nawilżenia tworzą się grube warstwy zrogowaciałego naskórka, a pogrubiała skóra nie regeneruje się prawidłowo. Skóra na dłoniach i podeszwach bardzo często pęka w obrębie odcisków, które stanowią fragmenty żółtawej, grubej i przesuszonej skóry a nieleczone z czasem mogą pękać pod wpływem nacisku. Odciski bardzo często powstają u osób, które noszą buty z odkrytą piętą, gdyż takie obuwie nie zapewnia stopom właściwej podpory. Ponadto odciski powstają w obrębie skóry dłoni u osób wykonujących pracę fizyczną. Skóra dłoni często pęka u osób mających styczność z drażniącymi substancjami, takimi jak detergenty. Należy zatem ograniczać kontakt bezpośredni z detergentami, gdyż częsty kontakt z nimi powoduje niszczenie bariery ochronnej skóry i w stosunkowo krótkim czasie może być przyczyną pękania skóry. Jeżeli jest to możliwe należy nosić rękawice ochronne, które chronią skórę przed działaniem czynników wysuszających i drażniących [1-2].

Do powstawania pęknięć skóry przyczyniają się następujące czynniki: brak nawilżenia, stosowanie silnie działających mydeł, mocne szorowanie skóry, mycie rąk naprzemiennie w gorącej i zimnej wodzie, niewycieranie rąk lub stóp do sucha, otyłość, cukrzycę, niedoczynność tarczycy, brak witamin i minerałów w diecie. Przewlekłe choroby skóry, takie jak łuszczyca oraz atopowe zapalenie skóry również są przyczyną przesuszenia skóry. Ponadto do suchości skóry przyczynia się suche powietrze w ogrzewanych mieszkaniach oraz narażenie skóry na niskie temperatury. Rzadziej pękanie skóry na palcach może być objawem grzybicy skóry [1-2].

Jak sobie radzić z pęknięciami skóry

Najlepszą metodą radzenia sobie z pęknięciami skóry to regularne stosowanie kremu nawilżającego. Najlepiej aby w jego składzie znajdował się mocznik, gdyż ma on działanie
zmiękczające oraz reguluje proces rogowacenia naskórka. Ponadto skuteczne są także kremy z witaminą A, która odpowiada m.in. za integralność błony komórkowej, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie komórek skóry, reguluje jej wzrost oraz utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci [1-2].

W walce z suchą skórą pięt sprawdzają się także tarki do stóp, które umożliwiają szybkie pozbycie się martwego naskórka. Należy bardzo dokładnie dobierać obuwie, w szczególności należy unikać noszenia zbyt luźnych lub za ciasnych butów. Gdy wykonujemy zawód wymagający długiego stania, zwłaszcza na twardej powierzchni, warto wybierać obuwie z odpowiednią amortyzacją. Należy ograniczyć także chodzenie w butach na obcasach. Do powstania pęknięć na stopach przyczynia się także noszenie płaskiego obuwia z cienką podeszwą, gdyż chodzenie w nich zwiększa nacisk na piętę- podobnie jak w przypadku szpilek [1-2].

Biorąc pod uwagę fakt, że pęknięcia skóry to właściwie drobne rany to aby przyspieszyć ich gojenie można wykorzystać preparaty stosowane z powodzeniem w leczeniu drobnych ran. W celu zapobiegania wtórnym zakażeniom można zabezpieczyć pęknięcia plastrem lub opatrunkiem, ewentualnie nałożyć maść z antybiotykiem. Ciekawym rozwiązaniem jest opatrunek – plaster w formie żelu, który nie tylko chroni pękniętą skórę przed zabrudzeniem, ale także przyspiesza jej regenerację. Najbardziej nowoczesne produkty tego typu mają postać żelu, który po nałożeniu na miejsce zranienia zasycha i tworzy przezroczystą powłokę, czyli „plasterek”. Plastry te zmniejszą ból (pęknięta skóra pod wpływem ruchu ręki czy stopy nie otwiera się ponownie), są odporne na wodę (nie zmywa się przy codziennym funkcjonowaniu) oraz elastyczne (nie brudzi się i nie odkleja się jak klasyczny plaster). Pęknięta skóra pod tym plastrem jest skutecznie chroniona przed czynnikami zewnętrznymi, nie rozchodzi się co stwarza lepsze warunki do gojenia, niż przy stosowaniu tradycyjnych plastrów. Takie rozwiązanie szczególnie przydatne będzie u osób często moczących dłonie czy podeszwy podczas prac domowych ale także podczas uprawiania sportu, np. podczas windsurfingu [1].

Powiązane artykuły:

Pękająca skóra na dłoniach - dlaczego pęka? Sposoby >>
Pękająca skóra na stopach - dlaczego pęka i jak się pozbyć? >>
Witamina E na skórę - jak działa? >>

Dr n.med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii